Η σοκολάτα και η ‘γλυκιά’ της επίδραση στη διάθεσή μας και στην ψυχολογία μας  πάντα προσελκύει το διατροφικό επιστημονικό ενδιαφέρον!

Η σοκολάτα και το κακαό είναι 2 διαφορετικές έννοιες και δεν θα πρέπει να συγχέονται. Τα ευεργετικά οφέλη της σοκολάτας αποδίδονται στο κακάο, το οποίο  είναι το άπαχο συστατικό των φασολιών του κακάο (cocoa liquor - finely ground cocoa beans), και αυτό χρησιμοποιείται στην παρασκευή της σκόνης κακάο (12% λιπαρά) , το οποίο προορίζεται για ροφήματα και στην ζαχαροπλαστική.  Το  Cocoa liquor, λοιπόν περιέχει 55% βούτυρο κακάο και μαζί με αυτό αποτελούν  τα στερεά υλικά του κακάο, που αναφέρονται και στην συσκευασία της σοκολάτας. Η σοκολάτα ουσιαστικά είναι ο συνδυασμός του κακάο μαζί με βούτυρο κακάο, ζάχαρη και άλλα υλικά, όπως γάλα, ξηρούς καρπούς, αρώματα, και άλλα. Και  δεν είναι τυχαίο ότι η επιστημονική ονομασία των σπόρων του τροπικού δέντρου κακάο είναι Theobroma cacao. Η λέξη Theobroma έχει ελληνική προέλευση (προέρχεται από τις λέξεις θεός και βρώση) και σημαίνει φαγητό των Θεών.

Πολλά είναι τα οφέλη που αποδίδονται σε αυτή τη ..σοκολατένια σκόνη. Συγκεκριμένα το  κακάο περιέχει μεγάλη ποσότητα φαινολικών φυτοχημικών συστατικών, γνωστά ως φλαβονοειδή κυρίως με τη μορφή της επικατεχίνης, τα οποία κυρίως ευθύνονται για την επίδρασή τους στην  ψυχολογική μας διάθεση.

Τα αντιοξειδωτικά αυτά συστατικά εμφανίζουν πολλές ευεργετικές δράσεις στον εγκέφαλο. Καθώς εισέρχονται στο εγκέφαλο, προάγουν μία διέγερση στην  αιμάτωση του εγκεφάλου. Μπορούν επίσης να προκαλέσουν κάποιες  αλλαγές στη μορφολογία νευρώνων, κυρίως σε περιοχές που εμπλέκονται στη μάθηση και τη μνήμη. Συγκεκριμένα η επικατεχίνη βελτιώνει διάφορες πτυχές της γνωστικής λειτουργίας σε ζώα και σε ανθρώπους. Η Σοκολάτα προκαλεί επίσης θετικές επιδράσεις στη διάθεση και για το λόγο αυτό δεν είναι τυχαίο που καταναλώνεται  υπό συναισθηματική πίεση. Επιπλέον, τα φλαβονοειδή ενισχύουν τις γνωστικές ικανότητες παράλληλα με την αντιγήρανση και τη μείωση του κινδύνου για την ανάπτυξη της νόσου του Alzheimer και τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου σε ανθρώπους. Το κακάο διεγείρει το κεντρικό νευρικό σύστημα και κατά την κατανάλωσή του εκκρίνονται από τον εγκέφαλο ενδορφίνες, ουσίες με αναλγητικές ιδιότητες που βελτιώνουν την ψυχική διάθεση. Επιπλέον εκκρίνεται σεροτονίνη, ουσία με αντικαταθλιπτική δράση.Η σοκολάτα είναι δημοφιλές τρόφιμο και πάντα συνδέεται με την απόλαυση και την ευχαρίστηση. Έχει  αλληλεπιδράσεις με νευροδιαβιβαστές που συμβάλλουν στη διαμόρφωση της διάθεσης αλλά και στη ρύθμιση της όρεξης.

Η σχέση μεταξύ της σοκολάτας και διάθεσης είναι μία πολύπλοκη διαδικασία. Συνδυάζονται οι ψυχοφαρμακολογικές επιδράσεις του κακάο με τα  οργανοληπτικά χαρακτηριστικά της.  Σε μία σχετική έρευνα μελετήθηκε η διαφορά του αποτελέσματος στην διάθεση και κατά πόσο οφείλεται στη γεύση.  Η συγκεκριμένη ή έρευνα σύγκρινε 2 περιπτώσεις: (1) αν τρώγοντας σοκολάτα αμέσως επηρεάζει αρνητικά , αλλά όχι θετικά ή ουδέτερα τη διάθεσή μας και (2) αν το συγκεκριμένο αποτέλεσμα οφείλεται μόνο στη γεύση της σοκολάτας. Στο πείραμα 1 εξέτασαν την επίδραση της κατανάλωσης σοκολάτας και 1 ποτηριού νερό σε αρνητικές, θετικές και ουδέτερες ψυχολογικές καταστάσεις μετά από την προβολή αντίστοιχων ταινιών. Τρώγοντας σοκολάτα λοιπόν φάνηκε ότι μειώθηκαν τα αρνητικά συναισθήματα συγκριτικά με την κατανάλωση νερού, και αντίστοιχα δεν φάνηκαν διακυμάνσεις σε ουδέτερα ή θετικά συναισθήματα.

Στο πείραμα 2 σύγκριναν αποτελέσματα που έχει μία πολύ νόστιμη σοκολάτα σε σχέση με μία άγευστη, καθώς και τη διάρκεια του αποτελέσματος.

Η αρνητική διάθεση μειώθηκε περισσότερο  τρώγονταςτη νόστιμη σοκολάτα και το αποτέλεσμα διήρκεσε 3 λεπτά. Και στα 2 πειράματα, η βελτίωση της αρνητικής διάθεσης συσχετίστηκε με τη συναισθηματική κατανάλωση φαγητού. Δηλαδή, τρώγοντας κάτι γλυκό και νόστιμο επιλεκτικάβελτιώνει τη ψυχολογική μας διάθεση και αυτό οφείλεται στη γεύση του φαγητού. Και οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η άμεση επιρροή του φαγητού στη διάθεση συμβάλλει και στη συνήθεια της κατανάλωσής του για να αντιμετωπίζουμε το άγχος.

Μέσα από μία πληθώρα επιστημονικών ερευνών, καταλήγουμε στο ‘ευχάριστο’ συμπέρασμα ότι η συχνή κατανάλωση προϊόντων με κακάο πλούσια σε φλαβονόλες ευνοούν θετικά τη διάθεσή μας. Σύμφωνα με μία ανασκόπηση σχετικών ερευνών, φαίνεται ότι υπάρχει ενδιαφέρον στην εξακρίβωση του τρόπου δράσης του κακάο στις πνευματικές λειτουργίες καθώς οι συγκεκριμένοι μηχανισμοί δεν έχουν εξακριβωθεί πλήρως. Ένας ασφαλής και διαιτητικός τρόπος είναι να καταναλώνουμε ένα ρόφημα κακάο , όταν επιθυμούμε γλυκό, γλιτώνοντας και τις επιπλέον θερμίδες της ζάχαρης.

Και από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, το κακάο και τα προϊόντα του αποτελούν  ‘δώρο’ ερωτευμένων και συχνά από τον άντρα στη γυναίκα. Κλείνοντας σας αφήνω με ένα σοκολατένιο ερωτικό ποίημα από τα τέλη του 1700….

“I bring to you a special drink from far across the West,
Although it’s nearest loves on whom it’s said to work the best.
Good cheer it always brings, and your full years renews.
First take a sip, my dear, and I shall presently;
And know I serve it to you with all the warmth that’s due:
For we must take good care to leave descendants for posterity.”